Strach przed brudem, zarazkami, ciągła chęć mycia rąk, ustawianie rzeczy w określonym porządku. Natrętne, niechciane myśli albo wewnętrzny przymus powtarzania konkretnych zachowań to objawy mogące świadczyć o zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych. Jeśli cierpiąca na nie osoba nie podejmie terapii, jej lęki mogą prowadzić do poważnych konsekwencji. Między innymi, chory może zagrażać sobie bądź otoczeniu. Przyjrzymy się dziś OCD oraz sposobach radzenia sobie z tym problemem.

Czym są zaburzenia obsesyjno-kompulsywne?

Zacznijmy od definicji OCD. Obsessive-Compulsive Disorder jeszcze niedawno było znane pod nazwą nerwica natręctw. Współcześnie zaburzenia obsesyjno-kompulsywne zalicza się do grupy lękowych, dotykających ok. 2-3% populacji. Do najważniejszych cech OCD należy występowanie natrętnych myśli (obsesji) oraz przymusowych czynności (kompulsji).

Każdy przypadek trzeba rozpatrywać indywidualnie, gdyż chory może obserwować u siebie część objawów albo wszystkie. Jego głowę mogą zajmować uporczywe myśli, włącznie z tymi najbardziej przerażającymi – fantazje o krzywdzeniu bliskich. Może też powtarzać jakieś działanie, np. myć ręce aż do krwawienia skóry.

Czym charakteryzuje się osobowość obsesyjno-kompulsywna?

Człowiek borykający się z problemem OCD bardzo cierpi. Symptomy utrudniają mu codzienne funkcjonowanie, wprawiają go w dyskomfort i stopniowo wycieńczają – fizycznie, ale przede wszystkim psychicznie. Prócz tego zaburzenia obsesyjno-kompulsywne wpędzają go w poczucie wstydu. Ukrywa objawy przed otoczeniem, bo obawia się stygmatyzacji. Jego życie przepełnia lęk.

W niektórych przypadkach osobowość obsesyjno-kompulsywna może przejawiać się w nadmiernym perfekcjonizmie. Nie będzie to bynajmniej dążenie do ideału, lecz chorobliwa potrzeba kontroli, wywołująca nieporozumienia w relacjach oraz unieszczęśliwiająca chorego i partnera. Zaburzenie typu anankastycznego może współistnieć z lękowym OCD, ale wcale nie musi. Cechuje się skrupulatnością aż do przesady, drobiazgowością. Człowiek cierpiący na ten rodzaj schorzenia wydaje się skryty, chłodny, zdystansowany. Nic go nie zadowala – nawet gdy osiąga sukcesy, uważa, że nie podołał wyzwaniu.

Jak leczyć zaburzenia kompulsywno-obsesyjne?

Życie z OCD bywa na dłuższą metę trudne do zniesienia, dlatego chorzy zwracają się o pomoc do specjalistów. Wśród podstawowych metod leczenia można wymienić psychoterapię oraz farmakoterapię. U części pacjentów zaburzenia kompulsywno-obsesyjne można leczyć poprzez łączenie obu tych opcji. Farmakoterapia opiera się m.in. na lekach SSRI, czyli selektywnych inhibitorach zwrotnego wychwytu serotoniny. To środki stosowane w terapii OCD, a także u pacjentów z depresją, PTSD czy Zespołem Aspergera.

Ludzie uskarżający się na obsesje lub zachowania kompulsywne mogą poddać się terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) albo behawioralnej. Leczenie polega m.in. na kontakcie z bodźcem oraz jednoczesnym powstrzymywaniu reakcji – wykonywania natrętnej czynności. Ma to na celu stopniowe wygaszanie objawów.

Zachęcamy do śledzenia kolejnych wpisów. Będziemy się w nich pochylać nad zagadnieniami takimi jak osobowość anankastyczna, a także nad metodami terapii.