Czy kiedykolwiek spotkałeś kogoś, kto wydawał się być zafascynowany swoją osobą, wymagał ciągłego uznania i komplementów, a innych ludzi traktował jako narzędzia do do osiągnięcia własnych celów? Jeśli te cechy brzmią znajomo, możliwe, że miałeś do czynienia z kimś o narcystycznym zaburzeniu osobowości. Narcyzm to kompleksowe, trudne do zrozumienia schorzenie, które wpływa na sposób myślenia, emocje i zachowanie jednostki. Poznaj, jakie są objawy i przykłady zachowań narcystycznych, a także jak wygląda leczenie tego schorzenia.
Po czym rozpoznać osobę z narcyzmem?
Osoby chorujące na narcystyczne zaburzenie osobowości (NPD) charakteryzują się specyficznym wzorcem zachowania, który wyróżnia je spośród innych ludzi. Często wykazują wybujałe poczucie własnej wartości, są przekonane o swojej wyjątkowości i oczekują od innych ciągłych wyrazów uznania i aprobaty. Aby budować swój pozytywny wizerunek, są skłonne do wyolbrzymiania swoich osiągnięć, a nawet kłamstwa i manipulacji.
Narcyzm przejawia również objawy takie jak trudności z empatią i zrozumieniem emocji i potrzeb innych ludzi. Osoby z tym schorzeniem skupiają się głównie na swoich własnych pragnieniach, ignorując czy bagatelizując uczucia innych. Często wykorzystują ludzi jako narzędzia, aby uzyskać uznanie, władzę lub korzyści materialne. Osobowość narcystyczna ma także cechy takie jak arogancja, zarozumiałość czy problem z przyjmowaniem krytyki, na którą osoby z zaburzeniem często reagują złością lub agresją słowną. Przyjęcie do wiadomości negatywnej informacji o sobie jest dla nich utrudnione ze względu na wyidealizowany obraz siebie.
Związek z narcyzem
Ludzie z osobowością narcystyczną na początku znajomości potrafią ukrywać cechy i objawy charakterystyczne dla tego zaburzenia, aby zbudować podwaliny pod relację, z której będą później czerpać korzyści. Osoby te na początkowym etapie relacji mogą być uwodzicielskie i charyzmatyczne, a także sprawiać, że partner czuje się wyjątkowy, i że związek odpowiada na jego potrzeby. Osoby z narcyzmem często stosują manipulację, np. obdarzanie dużą ilością komplementów i czułych słów, aby zdobyć zaufanie partnera i wytworzyć u niego poczucie silnej więzi, aby trudniejsze było dla niego ewentualne wycofanie się z relacji.
Kiedy narcyz uzna, że związek jest już w fazie silnego zaangażowania emocjonalnego, zmienia swoje zachowanie względem partnera. Od tej pory zaczyna skupiać się wyłącznie na swoich potrzebach, spychając na dalszy plan samopoczucie drugiej osoby. Warto zaznaczyć, że nie dotyczy to tylko relacji o charakterze romantycznym, ale może zdarzyć się również w pracy, np. w relacji szef-podwładny.
Terapia narcystycznego zaburzenia osobowości
Ze względu na specyficzne cechy narcystycznej osobowości leczenie objawów tego zaburzenia stanowi wyzwanie. Najczęściej stosowanym nurtem psychoterapii narcyzmu jest podejście psychodynamiczne, które stara się odkryć i zrozumieć przyczyny schorzenia. Celem terapii jest rozwinięcie empatii, budowanie więzi interpersonalnych i zwiększenie samoświadomości. Bardzo ważny jest fakt, że nie wszystkie osoby przejawiające narcystyczne cechy faktycznie cierpią na zaburzenie osobowości NPD. Pamiętaj, że diagnoza powinna być dokonana przez specjalistę, na podstawie obserwacji objawów i oceny wielu aspektów zachowania oraz funkcjonowania jednostki.